แพทย์แผนไทย องค์ความรู้ที่ทรงคุณค่า

คลินิกแพทย์แผนไทย สำคัญอย่างไรกับคนในเมือง

การแพทย์แผนไทย หรือ การแพทย์แผนโบราณ เป็นหนึ่งในศาสตร์การดูแลสุขภาพได้ทั้งบุคคลที่อยู่ในสภาวะปกติ และบุคคลที่กำลังอยู่ในสภาวะที่ผิดปกติ หรือเป็นโรคนั่นเอง ซึ่งการแพทย์แผนไทยจะทำการรักษาโดยใช้ทฤษฎีความสมดุลของธาตุต่าง ๆ ในร่างกายและกายวิภาคศาสตร์ รวมถึงวิชาการวิทยาศาสตร์การแพทย์เข้ามาอธิบายสภาวะต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นกับร่างกายมนุษย์ โดยองค์ความรู้ต่าง ๆ ของแพทย์แผนไทยล้วนได้รับการสั่งสมความรู้ ประสบการณ์มาเป็นเวลาช้านานเพื่อดูแลสุขภาพของทุกคน

ซึ่งในปัจจุบันแพทย์แผนไทยเป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการดูแลสุขภาพของคนในสังคม เพราะเป็นดูแลสุขภาพแบบองค์รวม รวมถึงมีค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษาสุขภาพที่ถูกกว่าแพทย์แผนปัจจุบัน พร้อมช่วยสร้างสุขภาพของทุกคนให้ดีขึ้นอย่างถ้วนหน้า ทำให้แพทย์แผนกลับเข้ามาเป็นที่นิยมอีกครั้ง ดังนั้น แพทย์แผนไทยจึงเข้ามามีบทบาทสำคัญในการดูแลสุขภาพของคนในเมือง

ประวัติการแพทย์แผนไทย

การแพทย์แผนไทย (Thai Traditional Medicine) มีประวัติพบว่าเริ่มต้นขึ้นประมาณปี พ.ศ. 1725-1729 โดยมีการจัดตั้งสถานพยาบาลที่ชื่อว่า อโธคยาศาลา ซึ่งหน้าที่รักษาพยาบาล คล้าย ๆ กับคลินิกแพทย์แผนไทยในปัจจุบัน นอกจากนี้ในสมัยสุโขทัยมีการค้นพบว่าพ่อขุนรามคำแหงมหาราชได้ทรงสร้างสวนสมุนไพรขนาดใหญ่เพื่อให้ชาวบ้านไปเก็บมาเพื่อรักษาในเวลาเจ็บป่วย

จนมาถึงในสมัยอยุธยา แพทย์แผนไทยได้รับอิทธิพลมาจากอินเดีย ที่เรียกว่า อายุรเวท ซึ่งเป็นการรักษาสภาวะสมดุลของธาตุ 4 ซึ่งองค์ประกอบของชีวิต จนมีการจัดตั้งกรมแพทยา โรงพระโอสถ กรมหมอยา และกรมหมอนวด เป็นต้น และมีการจัดทำรับยาขึ้นชื่อว่า “ตำราพระโอสถพระนารายณ์” ที่รวบรวมตำรับยาในยุคนั้นเอาไว้

มาถึงในสมัยรัตนโกสินทร์ มีการรวบรวมและจารึกตำรายา ตำราฤาษีดัดตน และตำรานวดแผนไทยไว้ตามศาลาราย และมีวิวัฒนาการเรื่อยมา จนมาถึงรัชกาลที่ 5 ได้บรรจุวิชาแพทย์แผนไทยเอาไว้ในโรงเรียนแพทยากรขึ้นที่ศิริราช และการพิมพ์ตำราแพทย์ ชื่อว่า แพทยศาสตร์-สงเคราะห์ (ฉบับหลวง) ในปี พ.ศ. 2438 ซึ่งมีข้อมูลทั้งแพทย์แผนปัจจุบันและแพทย์แผนไทย โดยมีช่วงเวลาที่แพทย์แผนตะวันตกเข้ามาทำให้แพทย์แผนไทยไม่ได้รับความสนใจ แต่ในที่สุดในสมัยรัชกาลที่ 9 ก็มีการฟื้นฟูแพทย์แผนไทยขึ้นมาอีกครั้งและได้รับความนิยมมาจนถึงปัจจุบัน

บริการคลินิกแพทย์แผนไทยในปัจจุบัน

สำหรับการแพทย์แผนไทยในปัจจุบัน ได้รับการสนับสนุนให้เป็นแพทย์ทางเลือกที่ช่วยในการฟื้นฟูสภาพร่างกายและบรรเทาความเจ็บป่วยของประชาชน รวมไปถึงการดูแลรักษาโรคต่าง ๆ ตามวิธีของแพทย์แผนไทย ซึ่งในปัจจุบันนี้จะเป็นการผสมผสานระหว่างแพทย์แผนไทยและแพทย์แผนปัจจุบัน โดยรูปแบบการบริการนั้นคนไข้อาจเข้ามารักษาอาการกับแพทย์แผนไทยโดยตรง หรือได้รับการส่งต่อมาจากแพทย์แผนปัจจุบัน

ซึ่งในด้านการบริการแพทย์แผนไทยของคลินิกแพทย์แผนไทยในปัจจุบัน จะมีบริการทั้งการนวดไทย การอบไอน้ำสมุนไพร การประคบสมุนไพร และการจ่ายยาสมุนไพร รวมไปถึงการดูแลและฟื้นฟูมารดาภายหลังการคลอด ซึ่งการให้บริการมีรายละเอียดค่อนข้างเยอะ สำหรับผู้ที่สนใจสามารถสอบถามรายละเอียดการรักษากับแพทย์แผนไทยโดยตรง เพื่อเข้ารับการรักษาในขั้นตอนต่อไป สำหรับการวางแผนการบำบัดรักษาด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย มีวิธีการ ดังนี้

• ใช้ยาสมุนไพร โดยอาจจะเป็นการปรุงยาขึ้นใหม่สำหรับผู้ป่วยแต่ละคน หรืออาจเป็นยาสำเร็จรูปที่เตรียมไว้เรียบร้อยแล้ว อย่างยาเม็ด ยาแคปซูล รวมถึงยาลูกกลอน
• การใช้หัตถการ อย่างเช่นการบำบัดรักษาด้วยการนวด การประคบสมุนไพร การอบไอน้ำสมุนไพร และการนั่งถ่าน เป็นต้น
• การให้คำแนะนำ ทั้งการปฏิบัติตัว การบริหารร่างกาย การรับประทานอาหารที่ทำให้ผู้ป่วยมีสุขภาพที่ดีมากยิ่งขึ้น